Dinh thự Họ Vương – Vua Mèo Tại Sả Phìn, Đồng Văn, Hà Giang

Dinh thự Họ Vương – Vua Mèo, điểm đến quan trọng trong tour du lịch Hà Giang của bạn. Tìm về lịch sử của người Mông ở Hà Giang gần một trăm năm trước, có dòng họ Vương dân tộc Mông tài trí hơn người đã thống lĩnh được toàn bộ vùng cao nguyên rộng lớn với 7 vạn dân này và tự xưng vương. Người Mông vẫn thường gọi là vua Mèo, với sức mạnh và quyền lực của mình, vua Mèo đã nhanh chóng trở nên giàu có nhờ những hoạt động trồng, chế biến và sản xuất hoa anh túc thành thuốc phiện. Ông là Vương Chính Đức sinh năm 1865 mất năm 1947. Người duy nhất được mệnh danh là “vua Mèo”.

Để khẳng định vai trò và uy quyền của mình, vua Mèo Vương Chính Đức đã cho xây dựng một khu tư dinh trong quần thể 2.000 m2 tại Xã Sả Phìn, Huyện Đồng Văn, Tỉnh Hà Giang ngày nay. Để chuẩn bị xây dựng ngôi nhà, Vương Chính Đức đã đích thân sang Trung Quốc tìm thầy địa lý về chọn đất. Sau khi khảo sát khắp vùng cao nguyên đá, thầy địa lý đã chọn thung lũng Sà Phìn. Giữa thung lũng nổi lên một khu đất hình mai rùa, được ví như là “thần Kim Quy”, phía trước là hai quả núi hình mâm xôi, tượng trưng cho cuộc sống đầy đủ, ấm no. Sau nhà là một dãy núi sừng sững như bức tường thành vòng cung ôm lấy dinh thự mà thầy địa lý phán rằng con cháu đời sau sẽ vinh hiển. Hầu hết thợ xây dựng là người Hồi vùng Vân Nam (Trung Quốc) và những tốp thợ giỏi nhất người Mông được huy động xẻ đá, chặt gỗ để làm nhà, vật liệu cũng được mua từ Trung Quốc và các nơi ngoài vùng chở đến. Kiến trúc mang phong cách Trung Quốc, Pháp, và H’mông. Thời gian xây từ năm 1920 và hoàn thành năm 1929, tiêu tốn 15 vạn đồng hoa xèo, tương dương 150 tỷ đồng thời nay.

Kết cấu kiến trúc gồm 3 dinh hai tầng Tiền dinh – Trung dinh và Hậu dinh với tổng số 64 gian phòng khác nhau gồm nhà khách, phòng làm việc, phòng ngủ cho các thành viên trong dòng họ, phòng ở của các gia nhân giúp việc và quân lính, nhà kho lương thực, kho vũ khí, đặc biệt có một kho riêng để chứa thuốc phiện. Vật liệu để xây dựng nhà gồm đá xẻ, gỗ lim, gỗ nghiến , sàn nhà tầng 1 bằng đất, sàn nhà tầng 2 được lát bằng gỗ.
Tường thành được xây cao vút xung quanh, có quân lính bảo vệ khó có thể đột nhập từ bên ngoài, cách mỗi đoạn tường lại được bố trí các lỗ châu mai và chòi canh để bảo đảm an ninh cho cả khu nhà. Phía sau nhà có một bể chứa nước rất lớn được xây dựng toàn bộ bằng đá, thiết kế hứng nước mưa từ trên các dãy nhà xuống. Do nằm trong vùng thường xuyên khô hạn nên ngày nay chiếc bể nước này là nguồn cung cấp nước chính cho nhân dân ở Sà Pìn.

Phía ngoài cửa dinh trung có treo một bức hoành phi bằng chữ Hán do vua triều Nguyễn phong tặng vua Mèo “Biên chinh khả phong”.

Khuôn viên khu dinh thự rộng rãi và vô cùng thoáng đoãng, được họ Vương trồng các loại cây ăn quả như lê, đào, mận…
Ngày nay, khu tư dinh của vua Mèo xưa đã được Nhà nước xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia nên không có ai ở đó mà chủ yếu để phục vụ khách du lịch đến tham quan, tìm hiểu là điểm đến không thể bỏ qua của tour du lich Hà Giang Đồng Văn. Các hậu duệ của họ Vương đều sinh sống quanh khu vực lân cận. Phía trước khu nhà Vương là chợ Sà Phìn, chợ họp mỗi tuần một phiên. Vào phiên chợ trong mỗi gia đình thường thì cả nhà cùng đi. Các bà mẹ, người vợ đi chợ để mua sắm; các ông chồng đi chợ để giao lưu uống rượu, ăn thắng cố, thổi khèn; trẻ em theo bố mẹ đi chơi chợ; thanh niên nam nữ đến chợ để giao lưu tìm bạn tình.

Kết cấu 2 tầng, gỗ và đá, chân cột làm bằng đá hình “Quả Thuốc Phiện” được đánh bóng bằng bặc trắng hoa xòe